Gele zondag

Een paar eerste bedenkingen bij de verkiezingen van gisteren:

• Het mandaat voor de N-VA had niet duidelijker kunnen zijn. De peilingen waren duidelijk niet te optimistisch, alleen hadden weinigen correct ingeschat hoe groot de transfer vanuit het VB zou worden
• Bart De Wever haalt met voorlopig 314.000 stemmen het beste persoonlijke resultaat aller tijden in België. Zijn score op de 500-schaal ((314.650/500) + (314.650*100)/449.531) = 699,295 overtreft die van Elio Di Rupo (466,026) of die van hemzelf in 2010 (461,701), of zelfs die van Leo Tindemans in 1979 (454,611)

• sp.a doet het verschillend naargelang de provincie, maar de indruk is voorlopig negatief, afhankelijk van hoe de derde zetel in Oost-Vlaanderen uitdraait. Er is wel degelijk verlies te merken. Antwerpen, Oost-Vlaanderen en Vlaams-Brabant zijn niet goed.
• West-Vlaanderen: zeer goed resultaat; Johan Vande Lanotte haalt het meeste voorkeurstemmen voor de Kamer (68.898 of 186,177 op de 500-schaal), John Crombez stijgt aanzienlijk (43.409 of 120,179). Beide lijsttrekkers verbeteren zowel het resultaat van de partij als hun eigen score. Crombez verdubbelt zelfs tegenover 2009 (20.080). Vande Lanotte haalt zijn op één na beste score ooit.
• Oost-Vlaanderen (partieel, maar bijna volledig): voor het Vlaams Parlement min of meer status quo, voor de Kamer een procent achteruit. Lijsttrekker Karin Temmerman (30.192) is nog een maatje te klein om in "la cour des grands" mee te spelen, ondanks fractieleiderschap (opmerking: voorkeurstemmen pas om 22:00 bekend). Op de Vlaamse lijst is het persoonlijk resultaat van Freya Van den Bossche stabiel, maar licht negatief (45.863 tgo 47.571 in 2009; 128 tgo 124; minder dan Pieter De Crem).
• Antwerpen: mieux vaut ne pas en parler du tout ! 11,42% is wel erg weinig. En des te triester als je meerekent dat  51.000 Antwerpenaars hun stem weggooiden door voor de PVDA te kiezen. De kiesdeler van de PVDA (51.638) had op zich volstaan voor een zetel, zes van de vierentwintig Kamerzetels  zijn met een lager quotiënt ingenomen. Maar de wettelijke kiesdrempel gooit een linkse zetel weg. Links is er niet "op vooruit gegaan", zoals voor de verkiezingen veel gezegd werd. In tegendeel: 5 op de 24 zetels (= minder dan 1 op 4) in de grootste kieskring van Vlaanderen, dat is een stagnatie. Voor heel Vlaanderen zijn ongeveer 100.000 stemmen naar de PVDA gegaan. In het Vlaams Parlement komt dat overeen met drie weggegooide zetels (bijna 3% van het totaal). Toch iets om zich over te bezinnen ter linkerzijde.
• Vlaams-Brabant (partieel, maar bijna volledig): rond de twaalf procent. Weinig voor de partijvoorzitter. Frank Vandenbroucke haalde in 2009 46.490 voorkeurstemmen (139,259), Bruno Tobback...  meer dan 10.000 stemmen minder (106,585). Bizar voor iemand die de televisiestudio's kon plat lopen als partijvoorzitter. sp.a verliest twee procent en een zetel.
• Limburg: stabiliteit

• openVLD doet het naar mijn inschatting beter dan sp.a. Gwendolyn Rutten (60.807 of 167,117) haalt dubbel zoveel stemmen als Bruno Tobback. Zowel zij als De Block (voorlopig bijna 130.000, resultaat nog partieel) houden een pak zetels bij de partij in Vlaams-Brabant. Patrick Dewael wint een Kamerzetel in Limburg (waar groen er alweer buiten valt).

• CD&V heeft weinig redenen tot jubelen. De persoonlijke scores van Crevits (112.557 of 280,66), Peeters (140.564 of 343,33) en Beke (59.291 of 165,653) zijn uitstekend, maar CD&V wint voorlopig enkel in Oost-Vlaanderen zetels terug tegenover het dramatische resultaat van 2010, na drie jaar gestuntel met Leterme. Overal gaat de N-VA voor. Zelfs Crevits raakt voor het Vlaams Parlement niet verder dan 25%. Dat is toch wel onverwacht. Peeters verliest een zetel tegen Homans, die hem ook in de voorkeurstemmen klopt (163.502 of 366,79).

De uitslag in Wallonië en Brussel (partieel) lijkt te wijzen op mogelijkheden voor een centrum-rechtse regering. De stelling van De Wever voor de verkiezingen als zou de "Vlaamse kiezer massaal voor centrum-rechts beleid kiezen", is moeilijk te weerleggen. De onverwachte winst van de MR maakt symmetrische regeringen in die zin mogelijk.  

De socialistische familie lijkt momenteel (36 zetels) de grootste te blijven. Enkel een tripartite heeft evenwel een meerderheid in de Nederlandse taalgroep en Vlaams Parlement. De sleutel ligt bij openVLD en CD&V.

Update (18:00): de derde Oost-Vlaamse zetel is finaal behouden voor sp.a, met nog één bureau in Gent te gaan. Ook groen recupereert een zetel, ten koste van N-VA. De Oost-Vlaamse voorkeurstemmen voor de Kamer zijn vooralsnog niet volledig.

Voorkeurstemmen Vlaams-Brabant:
De Block: 131.713 (340,85 op de 500-schaal; bijna tien keer meer dan sp.a-lijsttrekker Hans Bonte (15.300 - 49,43)).
Koen Geens: 45.686 (132,07)

Voorlopige populariteitstop (500-schaal):
1. Bart De Wever (699,295) (N-VA)
2. Elio Di Rupo (415,85) (PS)
3. Liesbeth Homans (366,79) (N-VA)
4. Kris Peeters (343,33) (CD&V)
5. Maggie De Block (340,85) (VLD)
6. Hilde Crevits (280,66) (CD&V)
7. Guy Verhofstadt (261,78) (VLD)
8. Alexander De Croo (199,78) (VLD)
9. Johan Vande Lanotte (186,77) (SP.A)
10. Marianne Thyssen (178,85) (CD&V)
11. Gwendolyn Rutten (167,12)  (VLD)
12. Wouter Beke (165,66) (CD&V)
13. Jan Peumans (163,69)  (N-VA)
14. Jo Vandeurzen (160,21)  (CD&V)
15. Paul Magnette (155,17)  (PS)
16. Mathias De Clercq (152,19) (VLD)
17. Hendrik Bogaert (150,68) (CD&V)