Parijs: 'drie swing states' naar Hollande

(bron: libération.fr)

Altijd boeiende kaart: de electorale geografie van Parijs-stad (20 arrondissementen). De clichés worden bevestigd: traditioneel rechts blijft traditioneel rechts, links ook. Maar: de swing states op de Parijse electorale kaart (IV/V/XIV/IX) staan dit keer duidelijk in het PS-kamp. Parijs komt meteen voor het eerst in het rood voor de presidentsverkiezingen.

Rechts:
-XVIe (rijke oude dametjes, OESO): Sarko 64,85%, Hollande 14%
-VIIIe (wijk van het Élysée, ambassades): Sarko 58,28%, Hollande 17%
-VIIe (Rachida Dati, Champ de Mars, Parlement, Matignon): Sarko 58,18%, Hollande 18%

Het Ve (fief van Jean Tiberi, opvolger van Chirac als burgemeester van Parijs, betrokken in diverse schandalen) is naar links gekanteld. Sarko had er met 33% nog de eerste plaats in 2007, nu is dat Hollande met 35%. Ook het IVe (Marais/Hôtel de Ville) ging over (34% Sarko in 2007 <=> nu 35% Hollande).

Links:
-XXe (populair): Hollande 43%, Sarko 19%
-XVIIIe (populair, Montmartre): Hollande 43%, Sarko 18%
-IXe: Hollande 42%, Sarko 20% (<=> in 2007 stond Sarko hier nog op 1, met 35%)
-XIe (Bastille): Hollande 42%, Sarko 22%
-XIXe (populair): Hollande 41%, Sarko 22%
-XIIIe (BnF): Hollande 40%, Sarko 22%
-IIIe (Marais): Hollande 40%, Sarko 28%

Le Pen doet het slecht in Parijs, overigens.

'Exit-poll'

Nu de officiële campagne beëindigd is, wordt er nog wat nagepraat in de Franse media over de publicatie van de verkiezingsuitslag zondag. In Frankrijk gelden strikte regels. Zo mag er vandaag en morgen geen campagne gevoerd worden en staan strenge boetes (boven de 100 000 euro) op het bekendmakingen van schattingen voor acht uur.

Reden ? Heel eenvoudig: in de steden blijven de stembureau's open tot dat moment. Enkel in de plattelandsdistricten zijn ze dicht om zes uur of half zeven. Het zoals het bij ons verboden is om indicaties over de uitslag te verspreiden voor iedereen gestemd heeft, mag je ook in Frankrijk het stemgedrag niet beïnvloeden op de verkiezingsdag zelf. Vooral in een verkiezing met twee rondes, waar zondag 8 van de 10 kandidaten moeten afvallen, kan strategisch stemgedrag belangrijk zijn. Zo kan je toch nog op Mélenchon of Le Pen stemmen, als je zeker bent dat Hollande of Sarkozy hun doelstellingen behaald hebben. Of omgekeerd: de kandidaat in nood snel-snel redden.

Jean-Michel Apathie, die ik bijzonder apprecieer omwille van zijn ochtendlijke interviews, waarin hij altijd kritisch is, zowel tegenover linkse als rechtse genodigden, stelt zich in dit debat op aan de kant van de Franse wet. Hij vindt dat buitenlandse media die ook zouden moeten respecteren, uit pure courtoisie. 

Om te vermijden dat, zoals in 2007, de RTBf de uitslag al de ether (en het net) ingooit om half zeven, is afgesproken tussen de peilingbureau's dat niets mag worden gecommuniceerd naar buitenstaanders, ook niet informeel, voor acht uur. Hopelijk lukt dat. De bekendmaking met de wegtikkende seconden om acht uur is een televisie-hoogtepunt dat veel pluimen verliest door lekken op voorhand. Het is altijd een mooi spektakel hoe plots de steunpilaren van de belangrijkste kandidaten (die de uitslag natuurlijk al kennen van 18:30) hun eerste strategieën voor de tweede ronde of voor allianties met de overgebleven kandidaten, komen verkopen, wanneer de bom gevallen is.

Nu goed: hoe kan het eigenlijk dat die uitslag al om 18:30 kan vastliggen, terwijl de tientallen miljoenen (papieren!) stembiljetten nog lang niet geteld zijn ? In België duurt het vaak tot een stuk in de nacht voor bijvoorbeeld de uitslag van het kanton Gent binnen is. Apathie legt op zijn blog uit hoe de peilingbureau's werken voor de 'estimations de sortie des urnes' (exit-poll, niet te verwarren met een peiling), die een onberispelijk track record hebben.

'I am not dangerous'

 Interessante lezing van Dominique Moisi (IFRI, een van de meest geconsulteerde Franse experten in de Anglo-Amerikaanse wereld) afgelopen maandag voor Chatham House over de présidentielles. In het publiek onder andere de redacteur van The Economist die eerder Sarko en Hollande in le déjeuner sur l'herbe op de cover zette met de titel "A country in denial - the West's most frivolous election". 

Ik ga akkoord met de analyse: Hollande wint, door persoonlijke, emotionele rejet van Sarkozy bij brede categorieën van de bevolking; eens aan de macht, voert hij een gematigd beleid, met aandacht voor sociale rechtvaardigheid, hoewel de ondertoon (het publiek terwille ?) nogal denigrerend is ten opzichte van de economische oriëntatie van de PS. 

Hollande bracht een tijd terug een bezoekje aan Ed Milliband, en eerder nog aan de financiële wereld. Hij zou er verteld hebben "not dangerous" te zijn. Prompt hernomen door Mélenchon als "votez pour moi, because I am véry dangerous" (helaas laten de lettertekens van dit bericht niet toe om de juiste intonatie en klemtonen weer te geven). 

Moisi herhaalt uitentreure dat Hollande een sociaal-democraat is (wat natuurlijk klopt), om zijn voorgenomen beleid te verdedigen. Frankrijk zou helemaal niet 'in denial' zijn, maar zeer goed beseffen dat er nu enkel offers komen, en dat die maar beter gebeuren onder een rechtvaardig bewind. 'Met deze man geen avonturen'. De fiscale emigratie naar België of Zwitserland zal meevallen. Hollande is eigenlijk Europeser dan Sarkozy. En geniet (in de interpretatie van Moisi) het meeste steun in Engeland, waar de financiers niet zouden kunnen kiezen tussen iemand die onhoudbare beloftes doet (Hollande) en iemand die in het verleden bewezen heeft de zijne toch nooit na te komen (Sarko).

Integraal terug te vinden hier en hier (Q&A achter, met onder andere een vraag van de Belgische ambassadeur in Londen).

Volgtip militaire geschiedenis

Volgtip: de blog 'Skulking in Holes and Corners' van Jamel Ostwald, auteur van een bijzonder interessant boek over Vauban als offensieve belegeraar en spreker op het congres 'Louis XIV Outside/In: Reactions and Responses to the Sun King beyond France', waaraan ik binnen een paar weken deelneem.

Commerce between Most Sacred and Catholic Majesties

During the redaction of my PhD (a tough but necessary process), I occasionally come across commercial or maritime texts, such as the Treaty of Navigation and Commerce between Charles VI and Philip V, concluded at Vienna, 1 May 1725 (Corps Universel Diplomatique du droit des gens, VIII/2, nr. XXXVIII, 114-121). This treaty constituted the economic part of the so-called 'Ripperda'-treaty, whereby the Habsburg Emperor and the Bourbon King of Spain concluded a monster alliance (see elsewhere). In practice, they walked away from the Congress of Cambrai (1722/1724-1725), somewhat unexpectedly stabbing France and Great Britain (mediators at the said multilateral conference) in the back.

The commercial clauses infuriated Britain (as always). At the 1713 Peace of Utrecht, Britain had become the prime trade partner of 'Old Spain' and its colonies. The former where of vital importance in 17th-18th century economic thought: the circulation of wealth in Europe was seen as a zero-sum game. Only the colonies brought a yearly surplus. Seizing the stream of gold from America and India amounted to de facto control of the continent.

When Emperor Charles VI surprisingly concluded peace with Spain, he obtained considerable economic privileges. Philip V now willingly accorded an equal rank to the subjects of the Emperor, who never had been very active in overseas commerce until Charles' decision to create companies at Ostend and Trieste. Charles was the sovereign of the current Belgium. His subjects had established the successful East India Trading Company (1722). Ships from Ostend came back from the East Indies with cheap tea, breaking market prices in Holland and Britain. At Cambrai, Britain asked for the abolition of the company. Secretly, The Hague and London even plotted to attack and destroy the port and harbour of Ostend.

It is very interesting to note how elaborate the commercial treaty was. It foresaw dispute settlement procedures, consular and diplomatic protection, seizure and customs limitation rules, property protection rules and embryonic 'human rights' (framed in the Ancien Régime-terms of 'liberty' and 'privilege') for Charles' subjects ('Belgian', Italian, German, Austrian, Bohemian, Hungarian...). The document granted legal security and limits import taxes in Spain, a flat rate replacing all external and internal duties. It tried to define contraband (which gave rise to numerous maritime disputes throughout the Early Modern period) and settled rules for inheritance. The treaty runs over 47 articles and highlights thus materially the importance of economic aspects in the droit public de l'Europe, creating an ad-hoc medley of public international, private international, tax law, civil procedure, tort and contracts, as the wordle should illustrate.

Gullik, Berg en Wenen

 Het voorlopige programma van het jaarlijkse (achttiende) European Forum of Young Legal Historians staat online op de site van de Association of Young Legal Historians. Deze jaarlijkse ontmoeting van jonge rechtshistorici is de gelegenheid om collega's terug te zien en te horen hoe het staat met hun onderzoek, maar ook om een Europese stad met groots verleden dan wel toekomst te ontdekken. 

Dit jaar gaat het naar Wenen (30 mei-2 juni), van 1715 tot 1788 onze eigen "Kaiserliche und königliche" hoofdstad. Uw dienaar spreekt er over een Keizerlijk probleem uit de achttiende eeuw: de successie in de Rijnhertogdommen Gullik en Berg. 

U vraagt zich wellicht af wat dit te maken heeft met mijn doctoraatsonderzoek, dat betrekking heeft op de Franse en Engelse diplomaten en juristen in de periode 1713-1739.

 (afbeelding: Wikimedia Commons)

Er is namelijk al een hoop geschreven over Gullik, Berg en Kleef:

- deze rijke domeinen (denk aan de stad Düsseldorf, hoofdstad van Berg) liggen erg dicht bij de Nederlanden en zijn daarom alleen al als grenszone bijzonder interessant - in 1610 leidde de opvolging er bijna tot een Europese oorlog. Hendrik IV van Frankrijk, de man die een einde maakte aan de godsdienstoorlogen, zou zijn vermoord door Ravaillac toen hij op het punt stond binnen te vallen in het Rijk om zijn (protestanse) kandidaat te steunen tegen de Keizer 

- in 1740 valt Frederik de Grote van Pruisen Silezië binnen, wanneer hij hoort dat keizer Karel VI is overleden. Het is algemeen bekend dat hiermee de Oostenrijkse Successieoorlog (1740-1748) losbarst. Minder bekend is echter dat Frederik ook naar het Westen keek en zelfs zijn eerste militaire expeditie naar... Herstal heeft gebracht, waar de Hohenzollerns tegenover de Prins-bisschop van Luik stonden. Een van Frederiks vaders vetes met de Keizer betrof net Gullik en Berg, waar Karel VI zijn woord had gebroken;

- precies in deze context (Pruisen wil de hertogdommen binnenrijven en een tweede, Westelijke, poot uitbouwen aan de Rijn) krijgt Frederiks vader, "Soldatenkoning" Frederik Willem I in 1725 de belofte van Frankrijk en Engeland, dat de successie voor hem zal zijn (Alliantie van Hannover, zie o.a. mijn artikel 'So Great A Revolution'). 

- een jaar later, in 1726, laat Frederik Willem hen alweer zitten (Verdrag van Wusterhausen, naar het gelijknamige grimmige slot in Pruisen): de keizer heeft een alliantie gesloten met de Russen, die militair erg bedreigend zijn (cf. het hertogdom Pruisen ligt vlakbij de Baltische staten, die Peter de Grote zonder veel moeite onder de voet heeft gelopen). 

Het doel van mijn interventie is tonen hoe de inbreng van Frankrijk en Engeland als bemiddelaars, en eigenlijk gangmakers van het Europese Concert tussen 1713 en 1739, ertoe leidt dat Gullik en Berg wordt geherkwalificeerd als een internationaal, en niet als een intern-Duits probleem. In de zeventiende eeuw hebben Pruisen/Brandenburg en de familie Palts/Neuburg (die verder de Rijn op heersen in Heidelberg en Mannheim) namelijk de opvolging van Gullik, Kleef en Berg bij verdrag geregeld. Brandenburg vindt het in 1725 tijd om bij uitsterven van de zittende tak, zelf aan de beurt te komen.  

Aan elke partij hangt echter een bondgenoot vast: de familie Palts-Sulzbach, die in 1743 in de persoon van keurvorst Karl Theodor ('das Glücksschwein') ook de gebieden zal recupereren bij het overlijden van hertog Karel III Filips van de Palts, spant samen in een familiepact met de andere Wittelsbachs in Beieren en Keulen. Frankrijk probeert al zeer lang om dit blok in het Duitse Rijk aan haar kant te krijgen en zit hiervoor in een opbod met de Keizer. Tegelijk heeft de keizer zowel Hohenzollerns als Wittelsbachs nodig om zijn eigen Pragmatieke Sanctie te laten garanderen en zo zijn opvolging door zijn dochter Maria Theresia veilig te stellen.

Op dit punt komt er een conflict tussen de feodale, keizerlijke prerogatieven van Karel VI als keizer (= geen leenman meer voor een gebied => leen valt terug aan hem, hij beslist wie het krijgt), uitgeoefend door de Keizerlijke Rijkshofraad en anderzijds het in Westfalen gegarandeerde ius territorialis: alle Rijksleden (meer dan 300) mogen een eigen buitenlandse politiek voeren en verbintenissen bij verdrag aangaan... voorzover die de algemene Rijksvrede niet schenden. 

Terwijl er in Hannover onderhandeld wordt over een alliantie tussen Pruisen, Frankrijk en Groot-Brittannië, is er eigenlijk nog een proces hangende voor de Keizerlijke rechtbank, die probeert de in elkaar gevlochten en duchtig vervalste stambomen, contracten, akten en diplomata van de pretendenten te ontrafelen. Die Reichshofrat (opgericht om een 'eigen' en manipuleerbare rechtspraak te hebben, tegen die van het Reichskammergericht, waar de Rijksleden en niet de Keizer, de plak zwaaien) staat echter vooral bekend om haar traagheid en grote vatbaarheid voor corruptie... 

Wie wil weten hoe het verhaal precies gaat, moet maar in Wenen komen luisteren (of eventueel later het artikel lezen). Mijn bronnen zijn de Franse en Britse diplomatieke archieven en een hoop gepubliceerde pamfletten van alle pretendenten (Pruisen, Saksen, Palts).

History of the International System (James Sheehan)

Een aanrader op iTunes U (de academische collectie gratis podcasts die Apple aanbiedt via de Store, met onder andere het Collège de France en Oxford University): History of the International System, 'undergraduate' (= bachelor)-vak gedoceerd door James Sheehan (Stanford). 

De cursus begint aan het einde van de negentiende eeuw, met de 'eerste' globalisering (= je kan als Franse, Britse, Amerikaanse... zakenman perfect orders geven aan je subcontractanten aan de andere kant van de wereld, maar de transactie- en transportkost is nog erg hoog in vergelijk met vandaag). Leidraad voor het begrijpen van de internationale orde is het 'good old' soevereiniteitsbegrip. Alle grote momenten passeren de revue (WOI, interbellum, WOII...), met de nadruk op recurrentie, identiteitsvorming (historisch/religieus) en economische interacties. De déboires van het Ottomaanse Rijk en de Perzen krijgen in de eerste uitzending bijvoorbeeld ook al vrij veel aandacht, met referenties naar de hedendaagse politiek (vb extraterroriale bevoegdheid Westerse rechtbanken voor handels-, maar ook strafrechtelijke geschillen waarin eigen onderdanen betrokken zijn; onvolmaakte soevereiniteit etc.). Uiteraard speelt ook de geografie een eersterangsrol.

De doceerstijl is bijzonder aangenaam (rustig, veel herhaling, geduldig uiteenzetten van de grote begrippen, het gaat uiteindelijk om een inleidende cursus). Ideaal om naar te luisteren op de fiets, in de file, al kokend... Een mooi verhaal over 'international politics' (en niet 'international policy' of 'international relations'), met veel aandacht voor antagonismen en begrip voor de rol van diplomaten ('Intrigues... well, of course ! That is what diplomats do !').

Downloaden/abonneren kan hier.