BOEK: Paul DE HERT & Frederik DHONDT (eds.), Bewogen door maatschappelijke ontwikkelingen. Liber Amicorum Jef Van Bellingen (Brussel: ASP/VUBPRess, 2017), 266 p. ISBN 9789057186929, € 29,5

Jef Van Bellingen doceerde decennialang politieke filosofie en rechtsfilosofie aan de Vrije Universiteit Brussel. Hij vormde generaties filosofen en juristen in inspirerende colleges. Zijn brede wetenschappelijke belangstelling reikt van de Duitse jurist Carl Schmitt, over wie hij promoveerde onder leiding van Maurice Weyembergh, tot de bekommernissen en kansen van de multiculturele samenleving. Meer dan twintig collega’s uit binnen- en buitenland brengen een bijdrage in dit collectieve huldeboek, dat hem door de vakgroep Metajuridica wordt aangeboden ter gelegenheid van zijn emeritaat.

Inhoudstafel:

Dankwoord
Paul De Hert (VUB/Tilburg) & Frederik Dhondt (VUB/UA/UGent-FWO)De gevierde aan het woord: interview met Jef Van Bellingen

 Rechtsfilosofie

Maurice Weyembergh (VUB/ULB) Over alteriteit als politiek begrip

Jean-Marc Piret (Rotterdam/VUB) De actualiteit van Carl Schmitt. Contraterrorisme en de terugkeer van de verdrongen uitzonderingstoestand in Duitsland

Frank Judo (KU Leuven) Het onvermijdelijke oxymoron. Rechtstatelijke variaties op een Schmittiaans thema

Maarten Colette (VUB) Oogklepdenken

Serge Gutwirth (VUB) Gelukkig zijn de commons terug …
Recht en zusterdisciplines
Frederik Dhondt (VUB/UA/UGent-FWO) Tussen tekst en context: de volkenrechtsgeschiedenis en haar bronnenperimeter

Ann Pauwels (KU Leuven/VUB) Het aansprakelijkheidsregime voor VN-vredesoperaties: recente ontwikkelingen en tendensen. Draagt de Nederlandse rechtspraak bij aan een rechtvaardige aanpak?

Philippe Colle (VUB) Le mythe de la tolérance absolue

Eric Brewaeys (VUB/Raad van State) Wereldvreemd in een heerlijke nieuwe wereld

Stefan Somers (VUB) Over mensenrechten en contractvrijheid. Enkele beschouwingen over de begrenzing van het privaatrecht, contractvrijheid, grondwettelijke toetsing en democratie

Filosofie

Mustafa Latifi (Tunis)Du rapport entre partisan et terroriste « global »

Johanna Brankaer (Münster)Symposion: over de geliefde van de filosoof

Else Walravens (VUB)‘Atheisterey, Unglaube, Irreligion’ – Moses Mendelssohns negatieve inschatting van het atheïsme

Jacques De Visscher (St. Lucas/Nijmegen)‘Vannacht komt de tandenfee’ – Over waakzame subjectivititeit

Jan Van den Brande (demens.nu)Naar een filosofie van de gebeurtenis

Johan Stuy (VUB)De geboorte van het recht uit de ethisch-politieke strijd om erkenning. Hegel door de lens van Axel Honneth

Marc Van den Bossche (VUB)Democratie: een religie van liefde

Imen Riahi (Tunis)Le processus cérébral cartéstien ou le cogito en tant qu’événement neuropsychologique

Chiheb Laalai (Tunis)Avec Marion dans les labyrinthes cartésiens. La question de l’autrui comme âbime

Jeffrey Tyssens (VUB)Dimensies van geritualiseerde genootschappelijkheid in de Verenigde Staten van Amerika 

Over de auteurs

Bestellen kan bij de uitgever.

Op 14 december wordt Jef Van Bellingen uitgezwaaid bij deBuren in centrum Brussel. Inschrijven voor het event kan hier.

PODCAST: La Catalogne, toujours dissidente ? (France Culture, Concordance des Temps)

(Karel van Habsburg als pretendent op de Spaanse troon; bron: Wikimedia Commons)

Aangezien de tijd kostbaar is, publiceer ik nog zelden iets op deze blog.

Maar dit verdient absoluut een vermelding: de uitzending van Jean-Noël Jeanneney over Catalonië. Alles wat u ooit wou weten, met deskundig commentaar van een geaggregeerd historicus (Benoît Pellistrandi), corresponderend lid van de Spaanse Koninklijke Academie voor Geschiedenis en auteur van een geschiedenis van hedendaags Spanje bij Perrin. De uitzending dateert al van 2013, maar werd onlangs hernomen, gezien de actualiteit.

Komen aan bod: het Catalaanse parlementarisme (ouder dan het Engelse), de taal (even oud als het Castiliaans, verboden in het openbaar door Franco), de ambivalente relatie met Frankrijk (aanspreekpunt tijdens de opstand tegen Filips IV, maar motor van centralisatie onder Filips V), de economische ontwikkeling in de achttiende eeuw, de urbanisatie en modernisering in de negentiende eeuw, de impact van de twintigste eeuw op het nationalisme.

URL: https://www.franceculture.fr/emissions/concordance-des-temps/la-catalogne-toujours-dissidente-jusquou.

COMPTE-RENDU: Compte rendu de D. Lemmings, Law and Government during the Long Eighteenth Century. From Consent to Command. New York: Palgrave Macmillan, 2011".Emulations. Revue des jeunes chercheurs et chercheuses en sciences sociales, juin/juillet 2017 (ISSN 2030-5656)

(image: emulations)

David Lemmings est professeur d’histoire à l’université d’Adelaïde en Australie et spécialiste de la culture juridique et de la « gouvernance ». L’ouvrage est le produit d’un projet de recherche (« Large Grant ») financé par le conseil de la recherche australien. Le livre est construit en quatre volets : d’abord une partie générale sur le droit, le consentement et l’ordre (p. 1-16), concepts-clés pour la compréhension du XVIII^e siècle anglais, ensuite, une partie sur l’expérience locale du droit et de l’autorité (p. 17-55), puis des chapitres dédiés à la procédure civile (56-80), au droit pénal (81-125), au droit public et au Parlement (p. 126-171) et, en guise de conclusion, une synthèse théorique, positionnant le « nouvel empire des lois » dans l’« ère de l’opinion et de l’empire » (p. 172-185). L’ouvrage se distingue par l’érudition de son auteur en histoire du droit et des institutions, brassée avec les apports de l’histoire sociale. La démonstration est impressionnante et convaincante, l’écriture synthétique, concise et agréable. L’étude du comportement des administrés dans les villages et bourgades d’Angleterre ou encore de la révolte locale des intérêts lésés par les élites représentées à Westminster (p. 153) offrent des perspectives intéressantes sur une histoire du droit anglo-saxonne que l’on croyait différente de celle de la France ou de  l’Allemagne (Stolleis, 2012 ; Härter, Stolleis, 1996), même si certains aspects sont déjà reçus dans l’historiographie comparative du droit (Halpérin, 2014).

Lisez le reste ici.

CONFERENTIE: "Johan Rudolph Thorbecke" [Tweehonderd jaar rechtenfaculteiten Gent en Luik/Bicentenaire des facultés de droit de Gand et Liège] (Gent: Aula, 20 SEP 2017)

(bron afbeelding: Wikimedia Commons)

Ik nam deel aan het colloquium over Tweehonderd jaar rechtsfaculteiten Gent en Luik/Bicentenaire des facultés de droit de Gand et Liège), dat op 20 september plaats had in de Gentse Aula Academica, met een bijdrage over de Nederlandse hoogleraar en staatsman Thorbecke, voor wiens intellectuele en politieke traject zijn jaren in Gent en de Belgische Revolutie van bijzonder belang zijn geweest.

Het bijhorende huldeboek werd gepubliceerd door Die Keure. Mijn bijdrage staat op de pagina's 103 tot en met 107.

Meer informatie bij de uitgever.

(zie ook Standen en Landen-Blog)

BOOK REVIEW: Harald H. Aure, The Right to Wage War (jus ad bellum). The German reception of Grotius 50 years after De iure belli ac pacis [Berliner Juristische Universitätsschriften; Grundlagen des Rechts, 52]. Berlin: Berliner WissenschaftsVerlag, 2015, 220 p. ISBN 9783830532378, € 29,99; Journal of the History of International Law / Revue d'Histoire du Droit International. XIX (2017), 3, p. 423-428

I review the book of Harald H. Aure on The German reception of Grotius for the Journal of the History of International Law.

The text can be consulted here.

INTERVIEW: Van Empire tot Brexit (Klara: Trio, 10 juni 2017)

(bron afbeelding: Brill)

Ik was vandaag te gast bij Werner Trio op klara, samen met Johan Verberckmoes (KUL, nieuwe geschiedenis) om commentaar te leveren bij de recente politieke actualiteit in Groot-Brittannië, vanuit historisch perspectief.

De uitzending kan herbeluisterd worden via radioplus of via de podcast.

Zie ook passage op TerZake (29 mei, 21:38) over 300 jaar Russisch-Franse betrekkingen.

CONFERENCE: "The rise of sovereignty or the resilience of legal hybridity ? A pre-revolutionary quarrel on legal title and territory" [Images of Sovereignty] (Leuven: HIW, 8 Jun 2017)

(image source: KUL)

I presented a paper entitled "The rise of sovereignty or the resilience of legal hybridity ? A pre-revolutionary quarrel on legal title and territory" at the conference Images of Sovereignty, organised at the KULeuven.

Abstract:

In the medieval and early modern period, state sovereignty is closely linked to the submission to the monarch. The king reigns by divine law only, and is the source of all justice (Krynen). His imperium concerns foremost a territory, and only as a consequence of this, the subjects living on it (Beaud 2012). Power sharing with the elite (gouvernement mixte (Jouanna)) was rejected in the theses of Bodin and Hobbes (Loughlin), who witnessed civil war and the demise of legal order in their lifetimes. The advent of the centralized state crafted the dominance of the sovereign as legislator (Beaud 1994): “The sovereignty of the king cannot be divided, just as the point in geometry” (Cardin Le Bret). This was the quintessential conceptual step to modern government. National or representative sovereignty were only the successors to centralized monarchical rule, adapting the instruments created in the early modern period. The archetype of this “rise of the modern state” is France under Louis XIV (1638-1715). Yet, the French state of Colbert or Louvois rested on cooperation with local elites and noble dynasties (Rowlands/Beik). In a premodern era of legal pluralism, royal justice collided with seigneurial, ecclesiastical or customary jurisdictions. Furthermore, establishing royal sovereignty on freshly acquired territories was a gradual process, whereby the sovereign struggled with enduring feudal relationships (Blaufarb) or guaranteed “rights, franchises and good customs”. The prime example here is Alsace, where the consolidation process took from 1648 (Peace of Westphalia) to 1697 (Peace of Rijswijk). The multilevel structure of the Holy Roman Empire had to recede before French royal sovereignty. Louis XIV forcefully convinced local nobles to pledge allegiance to the French crown before local courts. This helped to eliminate the patchwork of enclaves on the left bank of the Rhine and installed continuous royal jurisdiction. The Peace of Rijswijk (1697) obliged Louis XIV to return a set of territories to German overlords, such as the bailliage of Seltz, 50 kilometers north of Strasburg. The Elector Palatinate and the French were in a continuous power struggle over the enclave. Subjects also crafted their own image of sovereignty, in appealing alternatively to the Elector’s jurisdiction and to that of the King of France, in the Conseil Souverain d’Alsace in Colmar (Livet & Wilsdorf). My paper will demonstrate how the terms used in this protracted bilateral negotiation, conserved in the French Archives Diplomatiques, reveal the dual image of early modern sovereignty. Establishing sovereignty in the “Grand Siècle” involved a combination of interests. The sovereign’s jus dominandi transpires from treaty clauses regarding territory, but equally from bottom-up solicitations of the roi justicier by local inhabitants.

More information here.

CONFERENCE: "Neutralité irresponsable ? La neutralité belge entre doctrine et pratique, 1830-1870" [Journées internationales de la Société d'histoire du droit: la responsabilite] (Tours: Université François Rabelais, 2 juin 2017)

Je participais aux Journées internationales de la Société d'histoire du droit consacrées à la responsabilité, tenues à l'université François Rabelais de Tours.

Résumé:

Je traiterais l'élaboration de la neutralité perpétuelle imposée à la Belgique par la conférence de Londres et fixée lors du traité de Londres du 19 avril 1839, en comparant la synthèse doctrinale de Guillaume Arendt (Essai sur la neutralité de la Belgique, 1845) aux arguments pratiques mis en avant par les diplomates belges, français et anglais lors des crises d'Orient (1839-1840), de 1848, de Crimée (1854-1856) et de la guerre de 1870. La confusion entre neutralité, indépendance et garantie des grandes puissances mène à des interprétations flexibles en fonction des intérêts des puissances garantes. La neutralité perpétuelle est interprétée par la doctrine de la Belle Époque comme un "pacigérat", pierre angulaire d'un monde nouveau où les États renoncent au droit de vider leurs querelles par la force au profit de l'arbitrage. Cependant, une analyse de la langue barbare de pratique argumentative des chancelleries ne peut que souligner la fragilité du concept. 

Video de l'intervention ci-dessus.

Le texte de mon intervention a paru dans le premier numéro du volume LXXXVI de la Revue d'histoire du droit (Brill). Davantage d'informations ici.

CONFERENCE: "The French-British alliance against Philip V" [Jornades Internacionals. La política exterior de Felip V a debat] (Barcelona: Pompeu Fabra University, Institut d'Història Jaume Vicens Vives, 11-12 May 2017)

(image source: Pompeu Fabra University)

I presented a paper entitled "The French-British alliance against Philip V" at the Jornades Internacionals. La política exterior de Felip V a debat, organised by Prof. dr. Joaquim Albareda Salvadó and dr. Nuria Salles Villaseca.

Acta will be published in the Collection de la Casa de Velàzquez.

More information here.

MEDIA: interviews rond Franse presidentsverkiezingen (Trends, MO, deredactie.be, radio1)

 

 (bron afbeelding: globalresearch.ca)

De afgelopen weken gaf ik nog een paar keer commentaar bij de Franse presidentsverkiezingen. Het was niet altijd mogelijk alles onmiddellijk hier te vermelden. Wie wil inpikken, kan nog steeds online lezen of luisteren:

• Interview door Alain Mouton (Trends) over het economische programma van Macron (24 april, hier)
• Interview door Arnaud Dedecker (MO) over het buitenlandprogramma van Mélenchon en Le Pen (22 april, hier)
• Interview in #deOchtend door Ruth Roets (Radio1) over de eerste ronde (24 april) (herbeluister hier, vanaf 2:11) en de tweede ronde (3 mei) (herbeluister hier, vanaf 1:10)
• Interview voor deredactie.be door Judit Verstraete (onderwerp: regionale spreiding eerste ronde, zie hier) en Kirsten Sokol (onderwerp: resultaat van de PS-kandidaat, zie hier)

L&C TALK: Prof. dr. Eric SCHNAKENBOURG (Université de Nantes/CRHIA) (VUB, 15 MAY 2017)

(image source: VUB/CORE)

At my invitation, Prof. dr. Eric Schnakenbourg (Université de Nantes, director of the CRHIA) will give a faculty Law & Criminology talk entitled ""World War One and the End of Neutrality: A Question Asked in the Wrong Way ?".

More information here.

COMMENTAAR: Met Macron naar een nieuwe consensus ? (De Morgen, 24 april 2017)

(eerste ronde; bron: Le Monde)

Ik schreef een commentaar na de eerste uitslagen van gisteren voor De Morgen.

De kwalificatie van Emmanuel Macron en Marine Le Pen voor de tweede ronde is historisch. Socialisme en gaullisme, die het Franse politieke landschap hebben gemaakt sinds 1958, zijn in elkaar geklapt in de stembus. Benoît Hamon (PS) deed het met 6,8% enkel nipt beter dan de historisch slechte uitslag van Gaston Deferre in 1969. De score van de radicaal-linkse Jean-Luc Mélenchon (19%) is onuitgegeven, en een bijzonder sterk exploot.

Hoe het verder gaat leest u hier, of op de pagina's 2 en 3 van de krant.

OPINIE: Benoît Hamon tussen Berezina en Solferino (De Morgen, 11 april)

(bron afbeelding: De Morgen/Photonews)

Vandaag publiceert De Morgen een stukje over de positie van PS-kandidaat Benoît Hamon, vanuit het perspectief van het de recente geschiedenis van de partij, uitgaande van het Congres van Reims (2008, zie eerder op deze blog).

De officiële Franse kiescampagne is afgelopen maandag gestart. De peilingen van de belangrijkste instellingen geven aan dat vier kandidaten kans maken om naar de tweede ronde te gaan: Macron, Le Pen, Fillon en Mélenchon. Een kloof van bijna tien procent scheidt deze laatste van Hamon, die in de linkse primaires nochtans duidelijk ex-premier Valls versloeg (58/42). Hamon is de leider van de linkervleugel sinds het partijcongres van Reims in 2008. Toen had François Hollande - bedolven onder striemende kritiek- beslist om na elf jaar als premier secrétaire de fakkel door te geven. Zijn opvolgster werd Martine Aubry, die met een “Tout sauf Ségolène [Royal]”-coalitie nipt won. Aubry maakte Hamon partijwoordvoerder en ging zelf een linksere koers varen dan haar voorganger Hollande, de man van de “synthèses molles” (verwaterde compromissen). Naar eigen zeggen had Aubry zelfs de toiletten op het hoofdkwartier in de Rue de Solférino moeten laten herstellen.
Aubry legde het op haar beurt af tegen Hollande bij de allereerste brede primaires in 2011 (43/57). Ze steunde wel loyaal de winnaar. Het vervolg is bekend: Hollande schudde het linkse PS-programma af, en regeerde in nauwe samenspraak met financiële sector en ondernemers. Intern geruzie over het economisch beleid versterkte het beeld van een besluiteloze president zonder visie. Manuel Valls, die bij de primaires in 2011 nog geen 6% haalde, werd samen met Emmanuel Macron het symbool voor een “sociaalliberaal” beleid. In de zomer van 2014trok Hamon samen met Montebourg de deur van de regering dicht. Hij werd een “député frondeur”, die de regering niet steunde in sociaaleconomische dossiers.
De rode draad van Hamon’s politieke handelen is het geloof in de Parti Socialiste als onmisbaar kanaal om een links beleid te kunnen voeren in het Franse meerderheidssysteem. De lijn van Aubry en Hamon gaat ervan uit dat de rechtervleugel bij een interne stemming, of naar aanleiding van primaires, kan worden gebonden aan een economisch links programma. In afwachting  van een betere interne machtsverhouding betekent samenregeren in PS-kader werken aan gemeenschappelijke waarden (gelijkheid in het onderwijs, diversiteit, vrouwenrechten, bewaken van de openbare diensten).
De rechtervleugel heeft dit contract opgeblazen, omdat de kloof over de economische doxa te breed is. Gérard Collomb, de burgemeester van Lyon, stond als eerste achter de kandidatuur van Macron. Ook Bertrand Delanoë, ex-burgemeester van Parijs, stak de Rubicon over. Verliezer Valls sprak als laatste zonder gêne zijn steun uit voor de centrumkandidaat. Tot ontzetting van Aubry volgde er alleen een verbale veroordeling, maar geen disciplinaire sanctie (“on aurait dû le virer dans la minute !”). Partijleider Cambadélis is een Realpolitiker, die rekent op een akkoord met Macron bij de parlementsverkiezingen.
De inzet van deze verkiezingen is het overleven van de PS. Ofwel komt er een uittocht op rechts, richting Macron, ofwel op links, naar een nog op te richten politieke formatie met radicaal-links en groen. Ondanks alle denigrerende commentaar over een linkse koers voor de partij, was het lang ondenkbaar dat Aubry, Hamon, Montebourg, Aurélie Filipetti (oud-minister van Cultuur) of nog Anne Hidalgo, burgemeester van Parijs, het veld zouden ruimen. Hoe dieper Hamon zakt in de peilingen, zoals de soldaten van Napoleon in de sneeuw in de slag bij de Berezina (1812), hoe groter de kans dat niet de rechtervleugel, maar de linker vertrekt. Misschien al op 23 april.

OPINIE: Macron heeft deze klassieke test met glans doorstaan (De Morgen, 21 maart 2017)

Ik schreef een kort stukje voor De Morgen over het debat van gisteravond tussen de Franse presidentskandidaten:

Moegetergd door de affaires, lusteloos en ongeïnspireerd debiteerde François Fillon (Les Républicains) zijn standpunten. De alternance, wissel van de macht, straalt hij niet meer uit. Telkens Fillon in de aanval ging, was de overtuigingskracht weg. 

Lees verder hier.

CONFERENCE: Training, ideas and practice. The Law of Nations in the Long Eighteenth Century (Paris, 18/19 May 2017)

COLLOQUE JUNIOR CIERA - Training, Ideas and Practice
The Law of Nations in the Long Eighteenth Century

Day 1: 18 May 2017 (Maison de la Recherche/CIERA)

12:45
Welcoming

13:20
Keynote lecture by Luigi Nuzzo (Università del Salento)

14:00

Session 1: Training (president: Luigi Nuzzo - Università del Salento)

Zülâl Muslu (Université Paris Ouest Nanterre), Language and Power: the Spread of European Diplomatic Cuture in the Ottoman Empire through the ‘Ecole de jeunes de langues’ 

Dante Fedele (KULeuven), La formation diplomatique dans la littérature sur l’ambassadeur et l’art de négocier (fin XVIIe-début XVIIIe siècle)  

Annika Haß (Université de la Sarre/EPHE), Librairie internationale et diplomatie (1789-1830)  

Raphael Cahen (VUB/FWO), Hauterive et l’École des diplomates

17:10-17:20

Coffee Break

17:20-18 :50  Session 2 : Circulation of Ideas and Diplomatic Networks (president: Christine Lebeau) 

Benjamin Durst (Universität Augsburg), Gedruckte Vertragssammlungen als Medien des Völkerrechts in Theorie und Praxis  

Stephan F. Mai (Universität Wien), Diplomatic Immunity between Theory and Practice: Abraham de Wicquefort (1606-1682) as a Case Study 

19:30  Conference dinner (presenters only)  

Day 2: 19 May 2017 (Fondation Biermans-Lapôtre/CIUP)

08:00-08:30

Welcome and coffee

08:30-10:00 Session 2 (part 2): Circulation of Ideas and Diplomatic Networks (president: Christine Lebeau, Université Paris I Panthéon-Sorbonne)  Frederik Dhondt (VUB/UAntwerpen/UGent-FWO), A Pragmatic Utopian ? Saint-Pierre’s vision on Perpetual Peace and its Practical Legal Background in Regency Diplomacy  
Alice Bairoch de Sainte-Marie (Université de Genève), La conception des devoirs du négociateur en Nouvelle-France: heritage métropolitain ou cas particulier ? 

10 :00-10 :10  Coffee Break 

10 :10-13 :20  Session 3 : Transformation of the Law of Nations (president: Miloš Vec, Universität Wien/IWM)  Patrick Milton (Freie Universität Berlin), The Guarantee of the Peace of Westphalia in the Law of Nations and its Impact on European Diplomacy  
Elisabetta Fiocchi Malaspina (Universität Zürich): Trans-forming the Law of Nations in Diplomacy: the Case of the 18th Century Italian Peninsula  
Omer Duran (Istanbul University): The Legal Status of the ‘Memleketeyn’ (Wallachia and Molodvia) according to the Ottoman-Islamic Law of Nations  Victor Simon (Université de Reims Champagne-Ardenne): La dignité impériale des rois de France en Orient: titulatures et traductions dans la diplomatie franco-ottomane

13:20-14:30
Lunch

14:30-15:15  Final debate - Conclusion
(Miloš Vec-Universität Wien/IWM)

Organising Committee

Raphael Cahen (Orléans/VUB-FWO)

Frederik Dhondt (VUB/UAntwerpen/UGent-FWO)

Elisabetta Fiocchi Malaspina (Zürich)

Scientific Committee

Jacques Bouineau (Université de La Rochelle)

Paul De Hert (VUB)

Dirk Heirbaut (UGent)

Christine Lebeau (Université Paris I Panthéon-Sorbonne)

Gabriella Silvestrini (Università del Piemonte Orientale)

Matthias Schmoeckel (Universität Bonn)

Antonio Trampus (Università di Venezia)

Miloš Vec (Universität Wien/IWM)

Venue  Day 1: Maison de la Recherche (28, Rue Serpente ; 75006 PARIS)  Day 2 : Fondation Biermans-Lapôtre (9A, Boulevard Jourdan ; 75014 PARIS)